بعد از آزاد سازی نرخ قیمت بلیط هواپیما
آزادسازی قیمت بلیط هواپیما در حالی رسما کلید خورده که هنوز بعضی از شرکت‌های هواپیمایی پروازهای خود را با نرخ های مصوب قبل می‌فروشند و سه ایرلاین بزرگ هم تنوع در قیمت‌ها را بر محور نرخ‌های مصوب قبلی ایجاد کرده‌اند.
بر اساس قیمت‌های شناور شده در بازار نرخ بلیت پروازهای پر تردد همچون تهران – مشهد و تهران _قیمت مصوب بلیط هواپیما تهران مشهد – کیش با اختلاف قیمتی ۳۰ تا ۴۰ هزار تومانی در روزها و ساعت‌های مختلف متغیر شده و نرخ بلیت پروازهای کم تقاضاتر تقریبا ثابت و بر اساس نرخ مصوب قبلی فروخته می‌شود.
طبق مصوبه شورای عالی هواپیمایی نرخ بلیت هواپیما باید از ۲۸ اردیبهشت امسال به شکلی آزاد و رقابتی محاسبه می‌شد که به دلیل زمان‌بر بودن، برخی هماهنگی‌ها و تدوین قیمت‌های جدید با تاخیر چند هفته‌ای عملیاتی شد.
این مصوبه که بر اساس ماده ۱۶۱ قانون پنجم توسعه صادر شده، به شرکت‌های هواپیمایی اجازه می‌دهد با محاسبه هزینه‌هایشان و البته در نظر گرفتن شرایط پروازها و مسافران، قیمت بلیط هواپیما خود را در مسیرهای داخلی – که تاکنون دستوری بوده – مشخص کنند.
البته این اختیار از سویی با توجه به محدودیت کشش بازار و البته اهرم‌های نظارتی محدود خواهد بود و اجازه افزایش شدید قیمت‌ها را نمی‌دهد. با این وجود حتی تاخیر چند هفته‌ای در اجرای این قانون نیز باعث نشده تمام شرکت‌ها خود را با این سیاست هماهنگ کنند. حضور خبرنگار ایسنا در چند آژانس هواپیمایی در سطح شهر تهران نشان می‌دهد به جز چند شرکت هواپیمایی بزرگ، هنوز بسیاری از شرکت‌ها، بلیط پرواز خارجی را به قیمت‌های مصوب قبلی محاسبه می‌کنند که البته همین اجرای نصفه و نیمه نیز به متغیر شدن قیمت بلیت در مسیرهای داخلی منجر شده است.
در حال حاضر بلیت پرواز تهران – مشهد را می‌توان به راحتی و در تاریخ‌های مختلف بر مبنای قیمت مصوب ۱۳۱ هزار تومان خریداری کرد که البته اگر زمان‌های افزایش تقاضا و کمبود صندلی این قیمت به ۱۷۰ هزار تومان هم می‌رسد.
کاهش قیمت بلیت تهران – کیش
در مسیر تهران – کیش میزان رقابتی شدن نرخ‌ها قدری محسوس‌تر است؛ به این ترتیب که قیمت بلیط هواپیما برخی از شرکت‌های هواپیمایی در روزهای میانی هفته با قیمت‌های آخر هفته تفاوت ۳۰ تا ۴۰ هزار تومانی دارد. نکته قابل توجه در این مسیر کاهش قیمت برخی از پروازها نسبت به نرخ مصوب ۱۷۰ هزار تومان پیشین است.
دیگر مسیرها که شاید نسبتا کم مسافر باشند، در مقابل آزادسازی نرخ‌ها قدری مقاومت داشته و ثابت مانده‌اند؛ پرواز در مسیر تهران – شیراز با نرخ مصوب ۱۲۸ هزار تومان سابق انجام می شود و تفاوت در روزهای هفته نیز باعث تغییر در قیمت بلیت‌ها نمی‌شود.
بلیط رفت و برگشت تهران – تبریز و تهران – اصفهان همچنان با نرخ مصوب ۲۶۵ و ۲۴۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.
متنوع شدن نرخ بلیت ۳ ایرلاین بزرگ
بررسی شرکت‌های هواپیمایی نیز نشان می‌دهد سه شرکت ایران ایر (هما)، ماهان و آسمان در بسیاری از مسیرهای خود قیمت‌ها را به شکلی شناور ارائه کرده و بسیاری از پروازها به تبع زمان و ساعت برخاست، نرخ‌هایی متفاوت دارند و مسافر در مراجعه به آژانس‌ها با توجه به زمان مورد نظر قیمت‌های متفاوتی را دریافت می‌کنند. از سوی دیگر به نظر می‌رسد قانون جدید، دست آژانس‌های هواپیمایی را در ارائه تخفیفات بسته و تا حد زیادی قیمت نهایی پرداختی توسط مسافر از سوی شرکت‌ها نهایی می‌شود.
تا قبل از ۹ آذرماه سال ۹۴، مدیران وقت و دست‌اندرکاران بخش حمل‌ونقل هوایی کشور اظهارنظرهای هماهنگی درباره آزادسازی نرخ بلیت هواپیما بیان می‌کردند. حرف آنها این بود که با اجرای ماده ۱۶۱ برنامه پنجم توسعه در حوزه حمل‌ونقل هوایی مسافر قرار نیست قیمت‌ها افزایش یابد و ارتقای کیفیت پروازها و افزایش رضایتمندی مردم از اثرات این اقدام خواهد بود. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از تسنیم، مهرماه ۹۲ پهلوانی رییس وقت سازمان هواپیمایی کشوری گفته بود: با توجه به بسترسازی‌های انجام شده در سال گذشته با آزادسازی قیمت‌ها نرخ‌ها ظرف یک سال به حالت طبیعی بر می‌گردد.»
پرورش مدیرعامل سابق هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران نیز همان روزها با اشاره به این‌که زمینه‌ها و شرایط آزادسازی قیمت بلیت هواپیما در گزارشی تقدیم وزیر راه شده است،گفت: آزادسازی به‌معنای افزایش قیمت‌ها نیست، بلکه با این کار نرخ برخی مسیرهای پروازی با هزینه سفر جاده و ریل برابر می‌شود.»
آذرماه ۹۲ نوریان قائم مقام سابق آخوندی درباره آزادسازی قیمت‌ها گفته بود: « آزادسازی بلیت به معنی افزایش نرخ نیست.»
قیمت بلیط هواپیما ماهان
از این دست اظهارنظرها را به وفور می‌توان با یک سرچ ساده در اینترنت پیدا کرد. اما با وجود اطمینان خاطر متولیان امر ۲۴ ساعت پس از اعلام آزادسازی نرخ بلیت هواپیما (۱۰ آذر سال ۹۴) پس‌لرزه‌های این کار گریبان مردم را گرفت و نرخ بلیت پرواز تهران-مشهد رکود ۴۰۰ هزار تومان را ثبت کرد.
طی سال های ۹۴ و ۹۵ نرخ بلیت هواپیما برخلاف ادعای مسئولان وقت کاهش نیافت که روند افزایشی خود را با یک شیب ملایم ادامه داد و مردادماه امسال به عنوان نمونه پرواز تهران-مشهد ۶۰۰ هزار تومان شد. از سوی دیگر همزمان با دور جدید سفرهای تابستانی نرخ بلیت پروازهای داخلی نیز در آستانه پایان فصل گرم رو به فزونی نهاده است. هماکنون قیمت بلیت پرواز تهران-مشهد حدود ۶۰۰ هزار تومان است، نرخ بلیت پرواز تهران-کیش نیز به‌عنوان یکی از مسیرهای پُرتقاضا ۴۳۰ هزار تومان است.
تا پیش از آزادسازی نرخ بلیت هواپیما، ایرلاین‌ها قیمت‌های اعلام شده سازمان هواپیمایی کشوری و مصوب شورایعالی هواپیمایی کشوری را در پروازهای خود اعمال می‌کردند. تا پیش از پاییز ۹۴ نرخ پروازهای داخلی قیمت‌های متعادلی داشت. نرخ پرواز تهران-مشهد ۱۳۱۳ هزار تومان بود. یا پرواز تهران کیش ۱۷۰ هزار تومان و پرواز بندرعباس-کرمانشاه ۱۹۷ هزار تومان بود. پرواز بندرعباس-کرمانشاه در حال حاضر ۵۱۰ هزار تومان است.
در نمونه‌ای دیگر پرواز تهران-چابهار که در گذشته‌ای نه چندان دور ۲۰۲ هزار تومان بود هماکنون ۵۲۰ هزار تومان است. حدود دو سال از آزادسازی قیمت بلیت هواپیما می‌گذرد، اما با این حال نه خبری از ایجاد رقابت بین ایرلاین‌ها و به تبع آن کاهش قیمت‌ها برای جذب مسافر است و نه این‌که مردم دل خوشی از خدمات پروازی دارند.
باید دید در روزهای آینده با توجه به آزادسازی نرخ‌ها از سوی شرکت‌های بزرگ، بقیه شرکت‌ها چه زمانی به این قافله خواهند پیوست؛ هر چند این امر بنا به گفته دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی طبیعی است و محاسبه و اجرای نرخ‌های جدید شاید قدری زمان‌بر باشد.
